12. Kinh Pháp Cú – Chương 12: Phẩm Tự Ngã – The Self – Song ngữ
Dhammapada Sutta (The Path of Truth)
Kinh Pháp Cú
English: Bhikkhu Khantipalo & Sister Susanna, 1993
Vietnamese: Thích Minh Châu, 1996
Illustrated Photos: Venerable-mahasi-sayadaw
Compile: Lotus group
Chapter 12: Atta Vagga – The Self (Verse 157-166)
12. Chương 12: Kinh Pháp Cú – Phẩm Tự Ngã (câu 157-166) – Song ngữ
Verse 157. Safeguard Your Own Self
If one holds oneself as dear,
Protected, one protects oneself.
One who’s wise should be aware
Through all the watches three.
“Nếu biết yêu tự ngã,
Phải khéo bảo vệ mình,
Người trí trong ba canh,
Phải luôn luôn tỉnh thức.”
Explanation:
If one holds oneself dear, one should diligently watch oneself. Let the wise man keep vigil during any of the three watches of the night.
- Nếu biết tự thương mình, phải gắng tự bảo hộ, trong ba thời phải có một, người có trí nên tỉnh ngộ, chớ mê man.
Verse 158. Giver Advice While Being Virtuous Yourself
One should first establish
Oneself in what is proper.
One may then teach others,
And wise, one is not blamed.
“Trước hết tự đặt mình,
Vào những gì thích đáng.
Sau mới giáo hóa người,
Người trí khỏi bị nhiễm.”
Explanation:
One should first establish oneself in what is proper; then only should one instruct others. Thus the wise man will not be reproached.
- Trước hãy đặt mình vào Chánh đạo [13] rồi sau giáo hóa [14] kẻ khác, được như vậy mới tránh khỏi điều lỗi lầm xảy ra.
Verse 159. Discipline Yourself Before You Do Others
As one teaches others
So should one do oneself.
Well-tamed, on may tame others,
Oneself to tame is hard.
“Hãy tự làm cho mình,
Như điều mình dạy người.
Khéo tự điều, điều người,
Khó thay, tự điều phục!”
Explanation:
One should do what one teaches others to do; if one would train others, one should be well controlled oneself. Difficult, indeed is self-control.
- Nếu muốn khuyên người khác nên làm như mình, trước hãy sửa mình rồi sau sửa người, vì tự sửa mình vốn là điều khó nhất.
Verse 160. One Is One’s Best Saviour
Oneself is refuge of oneself,
Who else indeed could refuge be?
By good training of oneself
One gains a refuge hard to gain.
“Tự mình y chỉ mình,
Nào có y chỉ khác.
Nhờ khéo điều phục mình,
Ðược y chỉ khó được.”
Explanation:
One truly is the protector of oneself; who else could the protector be? With oneself fully controlled, one gains a mastery that is hard to gain.
- Chính tự mình làm chỗ nương cho mình chứ người khác làm sao nương được? Tự mình khéo tu tập mới đạt đến chỗ nương dựa nhiệm mầu.
Verse 161. The Unwise Person Comes To Grief on His Own
By oneself is evil done,
It’s born of self and self-produced.
Evil grinds the unwise one
As diamond does the hardest gem.
“Ðiều ác tự mình làm,
Tự mình sanh, mình tạo.
Nghiền nát kẻ ngu si,
Như kim cương, ngọc báu.”
Explanation:
Evil, a witless man does by himself, born of himself and produced by himself, grinds him as a diamond grinds a hard gem.
- Ác nghiệp chính do mình tạo, tự mình sinh ra. Ác nghiệp làm hại kẻ ngu dễ dàng như kim cương phá hoại bảo thạch.
Verse 162. Evil Action Crushes the Doer
He whose conduct’s very bad
Like oak-tree choked with ivy,
So he does towards himself
What enemies would wish.
“Phá giới quá trầm trọng,
Như dây leo bám cây
Gieo hại cho tự thân,
Như kẻ thù mong ước.”
Explanation:
Just as a single creeper strangles the tree on which it grows, even so, a man who is exceedingly depraved harms himself as only an enemy might wish.
- Sự phá giới làm hại mình như giây mang la [15] bao quanh cây Ta la [16] làm cho nó khô héo. Người phá giới chỉ là người làm điều mà kẻ thù muốn làm cho mình.
Verse 163. Doing Good unto One’s Own Self Is Difficult
Easy is what’s bad to do,
What’s harmful to oneself.
But what is good, of benefit,
Is very hard to do.
“Dễ làm các điều ác,
Dễ làm tự hại mình.
Còn việc lành, việc tốt,
Thật tối thượng khó làm.”
Explanation:
Easy to do are things that are bad and harmful to oneself. But exceedingly difficult to do are things that are good and beneficial.
- Việc hung ác thì dễ làm nhưng chẳng lợi gì cho ta, trái lại, việc lành có lợi cho ta thì lại rất khó làm.
Verse 164. The Wicked Are Self-Destructive
Whatever man unwise relies
On evil views and so condemns
The Teaching of the Arhats,
Or Noble Ones who Dhamma live,
He, as a bamboo fruiting,
Fruits to self-destruction.
“Kẻ ngu si miệt thị,
Giáo pháp bậc La Hán,
Bậc Thánh, bậc chánh mạng.
Chính do ác kiến này,
Như quả loại cây lau
Mang quả tự hoại diệt.”
Explanation:
Whoever, on account of perverted views, scorns the Teaching of the Perfected Ones, the Noble and Righteous Ones – that fool, like the bamboo, produces fruits only for self-destruction.
- Những người ác tuệ ngu si, vì tâm tà kiến mà vu miệt giáo pháp A-la-hán, vu miệt người hành Chánh đạo và giáo pháp đức Như lai, để tự mang lấy bại hoại, giống như cỏ Cách tha [17], hễ sinh hoa quả xong liền tiêu diệt.
Verse 165. Purity, Impurity Self-Created
By oneself is evil done,
By oneself defiled,
By oneself it’s left undone,
By self alone one purified.
Purity, impurity on oneself depend,
No one can purify another.
“Tự mình, làm điều ác,
Tự mình làm nhiễm ô,
Tự mình không làm ác,
Tự mình làm thanh tịnh.
Tịnh, không tịnh tự mình,
Không ai thanh tịnh ai!”
Explanation:
By oneself is evil done; by oneself is one defiled. By oneself is evil left undone; by oneself is one made pure. Purity and impurity depend on oneself; no one can purify another.
- Làm dữ bởi ta, mà nhiễm ô cũng bởi ta; làm lành bởi ta, mà thanh tịnh cũng bởi ta. Tịnh hay bất tịnh đều bởi ta, chứ không ai có thể làm cho ai thanh tịnh được?
Verse 166. Help Others – But Promote One’s Own Good
Let none neglect their good
For others’ good however great.
Know well oneself’s own good
And to that good attend.
“Chớ theo pháp hạ liệt.
Chớ sống mặc, buông lung
Chớ tin theo tà kiến,
Chớ tăng trưởng tục trần.”
Explanation:
Let one not neglect one’s own welfare for the sake of another, however great. Clearly understanding one’s own welfare, let one be intent upon the good.
- Chớ vì lợi ích cho kẻ khác mà quên hẳn lợi ích cho chính mình. Người biết lo ích lợi mình mới thường chuyên tâm vào những điều ích lợi.
Chú thích:
[13] Chánh đạo: Chánh là ngay thẳng; đạo là con đường. Chánh đạo là con đường chơn chánh đưa con người đến chỗ an lạc giải thoát hoàn toàn.
[14] Giáo hóa : giáo là lời dạy; hóa biến đổi. Giáo nghĩa là dùng những lời chánh lý để chuyển đổi tâm thức con người từ tối tăm đến sáng suốt, từ đau khổ đến an lạc, từ sanh tử đạt được niết bàn.
[15] Mang la: Tiếng Phạn là Maluva, tên một loại dây bìm. Cây Ta la khi bị leo quấn vào là khô héo chết ngay.
[16] Ta la tiếng Phạn là Sàla. Tên một loại cây cao lớn thuộc họ long não, sống ở các vùng nhiệt đới như Ấn Độ. Loại cây nầy, thân cao khoảng 32m, lá dài hình bầu dục, đầu lá nhọn, dài khoảng 16 đến 25 cm, rộng khoảng 10 đến 16 cm; hoa nhỏ màu vàng nhạt, gỗ rất cứng, có thể dùng làm vật liệu xây dựng, mủ có thể thay thế cho nhựa đường, hạt để ép dầu
[17] Cách tha: nói đủ là cách tha cách. Tiếng Phạn gọi là katthaka. Đây là một loại cây lau, có tên khác là Cách tha cách trúc (Velu-sankhata- kattha). Loại cây nầy, sau khi ra hoa kết trái rồi là chết.
Sources:
Tài liệu tham khảo:
- http://www.buddhanet.net/dhammapada/d_oldage.htm
- http://www.quangnghiemtu.com/vn/news/detail/kinh-phap-cu-(cau-146-156)
- https://www.pinterest.com/sslootweg/funny/
- Tam Tu Metta Buddhist Temple & Heritage Garden – 610 Fisher Ave, Morgan Hill, CA 95037
- https://quangduc.com/p22576a29856/kinh-phap-cu-chu-giai-tap-2