03. Kinh Pháp Cú – Chương 3: Giảng Lược Phẩm Tâm Ý – The Mind – Song ngữ
Dhammapada Sutta (The Path of Truth)
Kinh Pháp Cú
English: Bhikkhu Khantipalo & Sister Susanna, 1993
Vietnamese: Thích Minh Châu, 1996
Illustrated Photos: Venerable-mahasi-sayadaw
Compile: Lotus group
Chapter 3: Citta Vagga – The Mind (verse 33-43)
03. Chương 3: Kinh Pháp Cú – Giảng Lược Phẩm Tâm Ý (câu 33-43)
Verse 33. The Wise Person Straightens the Mind
Mind agitated, wavering,
hard to guard and hard to check,
one of wisdom renders straight
as arrow-maker a shaft.
Tâm hoảng hốt giao động,
Khó hộ trì, khó nhiếp,
Người trí làm tâm thẳng,
Như thợ tên, làm tên.
Explanation:
Just as a fletcher straightens an arrow shaft, even so the discerning man straightens his mind – so fickle and unsteady, so difficult to guard and control.
- Tâm kẻ phàm phu thường xao động biến hóa [50] rất khó chế phục gìn giữ, nhưng kẻ trí lại chế phục tâm mình làm cho chánh trực [51] một cách dễ dàng, như thợ khéo uốn nắn mũi tên.
Verse 34. The Fluttering Mind
As fish from watery home
is drawn and cast upon the land,
even so flounders this mind
while Mara’s Realm abandoning.
Như cá quăng lên bờ,
Vất ra ngoài thủy giới;
Tâm này vùng vẫy mạnh,
Hãy đoạn thế lực Ma.
Explanation:
As a fish when pulled out of water and cast on land throbs and quivers, even so is this mind agitated. Hence should one abandon the realm of Màra.
- Như con cá bị quăng lên bờ sợ sệt và vùng vẫy thế nào, thì cũng như thế, các ngươi hãy đem tâm lo sợ, phấn đấu để mau thoát khỏi cảnh giới ác ma.[52]
Verse 35. Restrained Mind Leads To Happiness
The mind is very hard to check
and swift, it falls on what it wants.
The training of the mind is good,
a mind so tamed brings happiness.
Khó nắm giữ, khinh động,
Theo các dục quay cuồng.
Lành thay, điều phục tâm;
Tâm điều, an lạc đến.
Explanation:
Wonderful, indeed, it is to subdue the mind, so difficult to subdue, ever swift, and seizing whatever it desires. A tamed mind brings happiness.
- Tâm phàm phu cứ xoay vần theo ngũ dục [53], xao động không dễ nắm bắt; chỉ những người nào đã điều phục được tâm mình mới được yên vui.
Verse 36. Protected Mind Leads To Happiness
The mind is very hard to see
and find, it falls on what it wants.
One who’s wise should guard the mind,
a guarded mind brings happiness.
Tâm khó thấy, tế nhị,
Theo các dục quay cuồng.
Người trí phòng hộ tâm,
Tâm hộ, an lạc đến.
Explanation:
Let the discerning man guard the mind, so difficult to detect and extremely subtle, seizing whatever it desires. A guarded mind brings happiness.
- Tâm phàm phu cứ xoay vần theo ngũ dục, biến hóa u ẩn khó thấy, nhưng người trí lại thường phòng hộ tâm mình, và được yên vui nhờ tâm phòng hộ ấy.
Verse 37. Death’s Snare Can Be Broken by Tamed Mind
Drifting far, straying all alone,
formless, recumbent in a cave.
They will be free from Mara’s bonds
who restrain this mind.
Chạy xa, sống một mình,
Không thân, ẩn hang sâu [1]
Ai điều phục được tâm,
Thoát khỏi Ma trói buộc. [2]
Explanation:
Dwelling in the cave (of the heart), the mind, without form, wanders far and alone. Those who subdue this mind are liberated from the bonds of Màra.
- Tâm phàm phu cứ lén lút đi một mình, đi rất xa, vô hình vô dạng như ẩn náu hang sâu, nếu người nào điều phục được tâm, thì giải thoát khỏi vòng ma trói buộc.
Verse 38. Wisdom Does Not Grow If the Mind Wavers
One of unsteady mind,
who doesn’t know True Dhamma,
who is of wavering confidence
wisdom fails to win.
Ai tâm không an trú,
Không biết chân diệu pháp,
Tịnh tín bị rúng động,
Trí tuệ không viên thành.
Explanation:
Wisdom never becomes perfect in one whose mind is not steadfast, who knows not the Good Teaching and whose faith wavers.
- Người tâm không an định, không hiểu biết chánh pháp [54], không tín tâm kiên cố [55], thì không thể thành tựu được trí tuệ cao siêu.
Verse 39. The Wide-Awake Is Unfrighten
One of unflooded mind,
a mind that is not battered,
abandoning evil, merit too,
no fear for One Awake.
Tâm không đầy tràn dục,
Tâm không (hận) công phá,
Ðoạn tuyệt mọi thiện ác,
Kẻ tỉnh không sợ hãi.
Explanation:
There is no fear for an awakened one, whose mind is not sodden (by lust) nor afflicted (by hate), and who has gone beyond both merit and demerit.
- Người tâm đã an tịnh [56], không còn các điều hoặc loạn [57], vượt trên những nghiệp thiện ác thông thường, là người giác ngộ chẳng sợ hãi.
Verse 40. Weapons to Defeat Death
Having known this urn-like body,
made firm this mind as fortress town,
with wisdom-weapon one fights Mara
while guarding booty, unattached.
Biết thân như đồ gốm,
Trú tâm như thành trì,
Chống Ma với gươm trí;
Giữ chiến thắng [3] không tham [4]
Explanation:
Realizing that this body is as fragile as a clay pot, and fortifying this mind like a well-fortified city, fight out Màra with the sword of wisdom. Then, guarding the conquest, remain unattached.
- Hãy biết rằng thân nầy mong manh như đồ gốm và giam giữ tâm ngươi như thành quách, ngươi hãy đánh dẹp ma quân với thanh huệ kiếm sẵn có của mình và nắm giữ phần thắng lợi, chứ đừng sanh tâm đắm trước.
Verse 41. Without The Mind, Body Is Worthless
Not long alas, and it will lie
this body, here upon the earth.
Discarded, void of consciousness,
useless as a rotten log.
Không bao lâu thân này,
Sẽ nằm dài trên đất,
Bị vất bỏ, vô thức,
Như khúc cây vô dụng.
Explanation:
Ere long, alas! This body will lie upon the earth, unheeded and lifeless, like a useless log.
- Thân nầy thật là ngắn ngủi ! Nó sẽ ngủ một giấc ngủ dài dưới ba thước đất, vô ý thức, bị vất bỏ như khúc cây khô vô dụng.
Verse 42. All Wrong Issue Out Of Evil Mind
Whatever foe may do to foe,
or haters those they hate
the ill-directed mind indeed
can do one greater harm.
Kẻ thù hại kẻ thù,
Oan gia hại oan gia,
Không bằng tâm hướng tà, [5]
Gây ác cho tự thân.
Explanation:
Whatever harm an enemy may do to an enemy, or a hater to a hater, an ill-directed mind inflicts on oneself a greater harm.
- Cái hại của kẻ thù gây ra cho kẻ thù hay của oan gia đối với oan gia [58], cũng không bằng cái hại của tâm niệm hướng về hành vi tà ác gây ra cho mình.
Verse 43. Well-Trained Mind Excels People
What one’s mother, what one’s father,
whatever other kin may do,
the well-directed mind indeed
can do greater good.
Ðiều mẹ cha bà con,
Không có thể làm được,
Tâm hướng chánh làm được
Làm được tốt đẹp hơn.
Explanation:
Neither mother, father, nor any other relative can do one greater good than one’s own well-directed mind.
- Chẳng phải cha mẹ hay bà con nào khác làm, nhưng chính tâm niệm hướng về hành vi chánh thiện [59] làm cho mình cao thượng hơn.
Chú Thích:
[50] Biến hóa: Biến đổi thành ra cái khác hoặc sang trạng thái, hình thức khác. Quá trình tu học biến đổi từ xấu trở thành tốt.
[51] Chánh trực: Chánh là ngay, trực là thẳng. Tâm chánh trực là tâm ngay thẳng, không lệch hai bên: có và không
[52] Cảnh giới ác ma: Chỉ chung cho các loại phiền não chướng.
[53] Ngũ dục: Có 2 loại: thô và tế. Ngũ dục thô: tài, sắc, danh, thực, thùy. Ngũ dục tế: sắc, thanh, hương, vị, xúc.
[54] Chánh pháp: Những lời Phật dạy đúng với chân lý, dù trải qua bao nhiêu đời cũng không thay đổi. Giáo pháp hợp với chân lý.
[55] Tín tâm kiên cố: Lòng tin vững chắc bền bỉ, không gì có thể làm lay động được.
[56] An Định: An là an ổn không loạn, định là đứng yên, dừng lại không động. An định là không còn phiền não dấy động, ngược lại với bất an.
[57] Hoặc loạn: Hoặc là phiền não mê lầm. Vì phiền não mê lầm cứ nổi lên mãi làm cho tâm bất an, nên gọi là loạn. Muốn tâm an, phải dứt trừ phiền não hoặc loạn.
[58] Oan gia: Nói đủ là oan gia tương báo. Nghĩa là mối thâm thù với nhau, sanh ra gặp nhau để trả.
[59] Chánh thiện: Đem tâm hướng về 10 hạnh lành: bố thí, trì giới, tu thiền định, tôn kính, tác sự, hồi hướng công đức, tùy hỷ công đức, thính pháp, thuyết pháp, chính kiến.
Biết chỉ là một giọt nước, Không biết là một biển rộng.
Làm sao chúng ta hòa hơp đây?
Sources:
Tài liệu tham khảo:
- http://www.buddhanet.net/dhammapada/d_mind.htm
- http://thanhtruc-thanhtrucgdth.blogspot.com/2011/02/kinh-phap-cu.html
- https://www.pinterest.com/pin/461900505502426667/
- Tam Tu Metta Buddhist Temple & Heritage Garden – 610 Fisher Ave, Morgan Hill, CA 95037
- https://quangduc.com/a29854/kinh-phap-cu-1