Chương 1: Hai viên gạch lệch – Two bad bricks – Song ngữ
English: Ajahn Brahm.
Việt ngữ: Chơn Quán Trần-ngọc Lợi.
Compile: Middle Way Group.
Chương 1: Hoàn Hảo Và Khuyết Điểm – Perfection and guilt
1.Two bad bricks – Hai viên gạch lệch
After we purchased the land for our monastery in 1983, we were broke. We were in debt. There were no buildings on the land, not even a shed. Those first few weeks we slept on old doors we had bought cheaply from the salvage yard; we raised them on bricks at each corner to lift them off the ground. (There were no mattresses, of course—we were forest monks.)
Năm 1983: chúng tôi cạn kiệt khi mua xong đất làm tự viện mà còn thêm nợ nữa. Mảnh đất thật trơ trọi, không nhà cửa, một túp liều cũng không, Suốt mấy tuần lễ đầu chúng tôi phải ngủ trên cánh cửa cũ mua rẻ trong bãi phế liệu. Chúng tôi kê bốn góc gạch làm giường (dĩ nhiên làm gì có nệm – chúng tôi tu ở rừng mà!).
The abbot had the best door, the flat one. My door was ribbed with a sizeable hole in the center where the door handle would have been. I was glad the doorknob had been removed, but that left a hole in the very center of my door bed. I joked that now I wouldn’t need to get out of bed to go to the toilet! The cold truth was, however, that the wind would come up through the hole. I didn’t sleep much those nights.
Sư cả được dành cho cánh cửa tốt nhứt bằng phẳng. Còn tôi có cánh cửa với cái lỗ bự xộn, chắc là cái lỗ của tay nắm. Tôi mừng thấy tay nắm đã được tháo gỡ, nhưng còn cái lỗ nằm chình ình giữa cánh cửa làm giường ngủ của tôi. Tôi đùa rằng bây giờ tôi không cần bước xuống giường để đi vô cầu tiểu nữa! Tuy nhiên sự thật là gió lùa qua lỗ hỏng đó nên nhiều đêm tôi nào có ngủ được.
We were poor monks who needed buildings. We couldn’t afford to employ a builder—the materials were expensive enough. So, I had to learn how to build: how to prepare the foundations, lay concrete and bricks, erect the roof, put in the plumbing—the whole lot. I had been a theoretical physicist and high-school teacher in lay life, not used to working with my hands. After a few years, I became quite skilled at building, even calling my crew the BBC (Buddhist Building Company). But when I started it was very difficult.
Là sư nghèo đi xây tự viện, chúng tôi không có đủ tiền thuê thợ – chỉ nói tới vật liệu là thấy đủ ngán rồi. Vì thế tôi phải học xây cất, như, cách làm móng, cách đổ bê tông, cách xây gạch, cách lên mái, cách thiết kế hệ thống ống nước, v.v. Tôi phải học toàn bộ công việc. Lúc đời sống cư sĩ tôi chỉ biết lý thuyết vật lý và dạy ở trường trung học chớ có làm công việc tay chân nào đâu. Sau mấy năm dùi mài tôi tạm gọi có trong tay nghề khá và từng lập một đội ngũ mà tôi tạm gọi là đội BBC (Buddhist building Company, Công ty xây dựng Phật giáo). Tuy nhiên lúc bắt tay vào việc mới thấy không phải là dễ.
It may look easy to lay a brick: just a dollop of mortar underneath, a little tap here, a little tap there. When I began laying bricks, I’d tap one corner down to make it level and another corner would go up. So, I’d tap that corner down then the brick would move out of line. After I’d nudged it back into line, the first corner would be too high again. You try it!
Xây gạch trông có vẻ rất dễ, chỉ có việc lót một bay hồ bên dưới rồi đặt viên gạch lên, gõ góc này vài cái, góc kia vài cái là xong, chứ có gì là khó. Nhưng không phải như vậy đâu. Lúc mới vô nghề tôi làm y như vậy nhưng hễ tôi gõ đầu này xuống thì đầu kia trồi lên, gõ đầu kia thì gạch bị đùa ra xéo xẹo. Tôi kéo gạch vô, cái góc tôi gõ lúc ban đầu nhô cao hơn. Mời bạn thử làm xem!
Being a monk, I had patience and as much time as I needed. I made sure every single brick was perfect, no matter how long it took. Eventually, I completed my first brick wall and stood back to admire it. It was only then that I noticed—oh no! —I’d missed two bricks. All the other bricks were nicely in line, but these two were inclined at an angle. They looked terrible. They spoiled the whole wall. They ruined it.
Là nhà sư tôi có thừ kiên nhẫn và thì giờ nên chi tôi cứ gò tới gò lui để công trình xây gạch được hoàn hảo; tôi không nề hà tốn công hay tốn thời gian. Cuối cùng tôi hoàn thành bức tường đầu tay và tôi bước lui đứng ngắm. Cũng ngay hàng thẳng lối đó chớ. Nhưng khi nhìn kỹ thì – ô – hô có 2 viên gạch méo xẹo trông rất dị hợm. Chúng là 2 “con sâu làm rầu nồi canh” chúng làm hỏng trọn bức tường!
By then, the cement mortar was too hard for the bricks to be taken out, so I asked the abbot if I could knock the wall down and start over again—or, even better, blow it up. I’d made a mess of it and I was very embarrassed. The abbot said no, the wall had to stay.
Lúc đó hồ đã cứng rồi nên không sao kéo 2 viên gạch cho ngay ngắn lại được. Tôi trình sư cả xin bỏ bức tường ấy để xây lại – thậm chí làm cho nó mất xác luôn cũng nên. Làm mà hư nên tôi rất tức tối. Sư cả không cho, và bức tường đứng yên!
When I showed our first visitors around our fledgling monastery, I always tried to avoid taking them past my brick wall. I hated anyone seeing it. Then one day, some three or four months after I finished it, I was walking with a visitor and he saw the wall.
‘That’s a nice wall,’ he casually remarked.
‘Sir,’ I replied in surprise, ‘have you left your glasses in your car? Are you visually impaired? Can’t you see those two bad bricks which spoil the whole wall?
‘What he said next changed my whole view of that wall, of myself, and of many other aspects of life. He said, ‘Yes. I can see those two bad bricks. But I can also see the 998 good bricks as well.
Hôm đưa khách đầu tiên đi tham quan khu chùa mới cất, tôi cố tránh bức tường gạch tôi xây. Tôi không muốn bất cứ ai nhìn thấy nó. Nhưng một ngày nọ khoảng 3, 4 tháng sau, có một vị khách nhìn thấy bức tường trong lúc đi bách bộ với tôi. Ông bất chợt khen:
“Ồ, bức tường đẹp quá!”
Ngạc nhiên, tôi nghĩ ông khách chắc đã bỏ quên mắt kiến trong xe hoặc mắt ông rất kém. Tôi bèn nói: “Thưa có 2 viên gạch lệch làm hỏng cả bức tường kìa!”
“Vâng tôi có thấy 2 viên gạch lệch đó. Nhưng tôi cũng thấy 998 viên gạch khác rất ngay ngắn.” Vị khách vừa nói vừa ra những lời làm thay đổi hẳn cái nhìn của tôi về bức tường, về tôi và về nhiều khía cạnh khác của cuộc sống.
‘I was stunned. For the first time in over three months, I could see other bricks in that wall apart from the two mistakes. Above, below, to the left and to the right of the bad bricks were good bricks, perfect bricks. Moreover, the perfect bricks were many, many more than the two bad bricks. Before, my eyes would focus exclusively on my two mistakes; I was blind to everything else. That was why I couldn’t bear looking at that wall, or having others see it. That was why I wanted to destroy it. Now that I could see the good bricks, the wall didn’t look so bad after all. It was, as the visitor had said, ‘a nice brick wall’. It’s still there now, twenty years later, but I’ve forgotten exactly where those bad bricks are. I literally cannot see those mistakes any more.
Tôi sững sờ. Trong hơn ba tháng qua, đây là lần đầu tiên tôi nhìn thấy những viên gạch khác trên bức tường, những viên gạch nổi bật cạnh viên gạch lệch. Bên trên, bên dưới, bên trái, bên phải của hai viên gạch ngay hàng thẳng lối rất đẹp mắt. Đã vậy, những viên gạch hoàn hảo có nhiều, rất nhiều so với hai viên gạch lệch đó. Trước đây mắt tôi chỉ tập trung vào 2 lỗi của mình mà không thấy được gì khác hơn. Đó là lý do tại sao tôi không muốn nhìn cũng như không muốn để người khác ghé mắt vào bức tường. Đó cũng chính là lý do tôi muốn phá hủy nó. Giờ thấy được những viên gạch đẹp rồi tôi không nghĩ nó không còn trông xấu xí nữa. Chính vì vậy mà vị khách mới khen “bức tường đẹp quá”. Bức tường ấy vẫn còn đứng vững đây sau hai mươi năm và tôi như không còn nhìn thấy có chút lỗi nào nữa cả.
How many people end a relationship or get divorced because all they can see in their partner are ‘two bad bricks’? How many of us become depressed or even contemplate suicide, because all we can see in ourselves are ‘two bad bricks. In truth, there are many, many more good bricks, perfect bricks—above, below, to the left and to the right of the faults—but at times we just can’t see them. Instead, every time we look, our eyes focus exclusively on the mistakes. The mistakes are all we see, and they’re all we think are there, so we want to destroy them. And sometimes, sadly, we do destroy a ‘very nice wall’.
Biết bao nhiêu người trong chúng ta đã dứt bỏ mối quan hệ của họ hoặc ly dị nhau bởi vì họ chỉ nhìn thấy “hai viên gạch lệch” nơi bạn họ. Biết bao nhiêu người trong chúng ta từng tuyệt vong, thậm chí từng nghĩ đến việc tự vẫn, bởi vì chúng ta chỉ nhìn thấy trong chúng ta “2 viên gạch lệch”. Sự thật có rất nhiều, rất nhiều viên gạch tốt, hoàn hảo ở bên trên, bên dưới, bên trái, bên phải của hai viên gạch ấy nhưng chúng ta chưa nhìn thấy mà thôi. Và mỗi lần nhìn chúng ta hay nhầm lẫn. Rồi chúng ta chỉ thấy toàn lỗi lầm, nghĩ chỉ có lỗi lầm, và muốn phá vỡ tất cả. Đáng buồn thay, nhiều lúc chúng ta đã lỡ đập vỡ “một bức tường đẹp!”
We’ve all got our two bad bricks, but the perfect bricks in each one of us are much, much more than the mistakes. Once we see this, things aren’t so bad. Not only can we live at peace with ourselves, inclusive of our faults, but we can also enjoy living with a partner. This is bad news for divorce lawyers, but good news for you.
Tất cả chúng ta đều có hai viên gạch lệch, nhưng cũng có những viên gạch hoàn hảo, nhiều và rất nhiều so với những viên gạch lệch. Khi chúng ta nhận ra điều này thì sự việc không hẳn là xấu xa. Không những chúng ta có thể sống hòa với chính mình, kể cả những lỗi lầm của mình mà còn có thể sống vui với mọi người. Một tin vui cho các luật sư ly hôn, nhưng là tin tốt cho các bạn có gia đình. Phải không các bạn?
I have told this anecdote many times. After one occasion, a builder came up to me and told me a professional secret. ‘We builders always make mistakes,’ he said, ‘But we tell our clients that it is “an original feature” with no other house in the neighborhood like it. And then we charge them a couple of thousand dollars extra!’
So, the ‘unique features’ in your house probably started out as mistakes. In the same way, what you might take to be mistakes in yourself, in your partner, or in life in general, can become ‘unique features’, enriching your time here, once you stop focusing on them exclusively.
Như vậy “nét độc nhất vô nhị” trong nhà bạn có thể xuất phát từ những lỗi lầm xây cất. Cũng giống như vậy những gì bạn cho là lỗi của mình, của bạn mình, của cuộc đời nói chung có thể là những “nét độc nhứt vô nhị” làm phong phú thêm đoạn đời của bạn nếu bạn không đặt trọng tâm vào chúng.
Sources:
Tài liệu tham khảo:
- https://tienvnguyen.net/p147a878/chuong-1-
- https://www.bps.lk/olib/bp/bp619s_Brahm_Opening-The-Doors-Of-Your-Heart.pdf
- Photo 1: https://www.amazon.com/Opening-Heart-other-Buddhist-Happiness/dp/9552402859
- Photo 2: https://path2inspiration.com/blogs/news/only-two-bricks-in-the-wall
- Photo 3: https://mymodernmet.com/otagi-nenbutsu-ji-temple-rakan-sculptures/
- Photo 4: https://www.newyorker.com/magazine/2019/04/22/guantanamos-darkest-secret