Chương 04 – Phẩm Tín Giải – Belief and Understanding – Song ngữ
English: Burton Watson
Việt ngữ: Tỳ Kheo Thích Trí Tịnh
Compile: Lotus group
At that time, when the men of lifelong wisdom Subhuti, Mahakatyayana, Mahakashyapa, and Mahamaudgalyayana heard from the Buddha a Law that they had never known before, and heard the World-Honored One prophesy that Shariputra would attain anuttara-samyak-sambodhi, their minds were moved as seldom before and danced for joy. At once they rose from their seats, arranged their robes, bared their right shoulders and bowed their right knees to the ground. Pressing their palms together with a single mind, they bent their bodies in a gesture of respect and, gazing up in reverence at the face of the Honored One, said to the Buddha: “We stand at the head of the monks and are all of us old and decrepit. We believed that we had already attained nirvana and that we were incapable of doing more, and so we never sought to attain anuttara-samyak-sambodhi.
- Lúc bấy giờ, các Ngài Tuệ-Mệnh Tu-Bồ-Đề, Đại Ca-Chiên-Diên, Đại Ca-Diếp, Đại Mục-Kiền-Liên, từ nơi Phật được nghe pháp chưa từng có. Đức Thế-Tôn dự ghi cho Ngài Xá-Lợi-Phất sẽ thành vô-thượng chánh-đẳng chánh-giác, sanh lòng hy hữu hớn hở vui mừng. Liền từ chỗ ngồi đứng dậy sửa y phục trịch bày vai hữu, gối hữu chấm đất, một lòng chấp tay cúi mình cung kính chiêm ngưỡng dung nhan Phật mà bạch cùng Phật rằng: “Chúng con ở đầu trong hàng Tăng, tuổi đều già lụn, tự cho đã được Niết-bàn không kham nhiệm gì nữa, chẳng còn thẳng cầu thêm đạo vô-thượng chánh-đẳng chánh-giác.”
“It has been a long time since the World-Honored One first began to expound the Law. During that time we have sat in our seats, our bodies weary and inert, meditating solely on the concepts of emptiness, non-form, and non-action. But as to the pleasures and transcendental power of the Law of the bodhisattva or the purifying of Buddha lands and the salvation of living beings-these our minds took no joy in.
Đức Thế-Tôn thuở trước nói pháp đã lâu, lúc đó chúng con ngồi nơi toà thân thể mỏi mệt, chỉ nhớ nghĩ ba pháp: Không, vô tướng, vô tác, đối với các pháp du hý thần thông, tịnh cõi nước Phật, độ thoát chúng sanh của Bồ-Tát, lòng chúng con không ưa thích.
Why is this? Because the World-Honored One had made it possible for us to transcend the threefold world and to attain the enlightenment of nirvana. Moreover, we are old and decrepit. When we heard of this anuttara-samyak-sambodhi, which the Buddha uses to teach and convert the bodhisattvas, our minds were not filled with any thought of joy or approval. But now in the presence of the Buddha we have heard this voice-hearer receive a prophecy that he will attain anuttara-samyak-sambodhi and our minds are greatly delighted. We have gained what we have never before. Suddenly we have been able to hear a Law that is rarely encountered, something we never expected up to now, and we look upon ourselves as profoundly fortunate. We have gained great goodness and benefit, an immeasurably rare jewel, something unsought that came of itself.
Vì sao? Đức Thế-Tôn khiến chúng con ra khỏi ba cõi được chứng Niết-bàn, lại nay đây chúng con tuổi đã già nua ở nơi đạo vô-thượng chánh-đẳng chánh-giác của Phật dạy Bồ-Tát không hề sanh một niệm ưa thích.Chúng con hôm nay ở trước Phật nghe thọ ký cho Thanh-văn sẽ được vô-thượng chánh-đẳng chánh-giác, lòng rất vui mừng được pháp chưa từng có, chẳng ngờ hôm nay bỗng nhiên được pháp hy hữu, tự rất mừng may được lợi lành lớn, vô lượng trân báu chẳng tìm cầu mà tự được.
“World-Honored One, we would be pleased now to employ a parable to make clear our meaning.
- Thế-Tôn! chúng con hôm nay xin nói thí dụ để chỉ rõ nghĩa đó.
Suppose there was a man, still young in years, who abandoned his father, ran away, and lived for a long time in another land, for perhaps ten, twenty, or even fifty years. As he drew older, he found himself increasingly poor and in want. He hurried about in every direction, seeking clothing and food, wandering farther and farther afield until by chance he turned his steps in the direction of his homeland.
Thí như có người tuổi thơ bé, bỏ cha trốn đi qua ở lâu nơi nước khác, hoặc mười, hai mươi đến năm mươi năm; người đó tuổi đã lớn lại thêm nghèo cùng khốn khổ, dong ruổi bốn phương để cầu đồ mặc vật ăn, dạo đi lần lần tình cờ về bổn quốc.
“The father meanwhile had been searching for his son without success and had taken up residence in a certain city. The father’s household was very wealthy, with immeasurable riches and treasures. Gold, silver, lapis Lazuli, coral, amber, and crystal beads all filled and overflowed from his storehouses. He had many grooms and menservants, clerks and attendants, and elephants, horses, carriages, oxen, and goats beyond number. He engaged in profitable ventures at home and in all the lands around, and also had dealings with many merchants and traveling vendors.
Người cha từ trước đến nay, tìm con không được bèn ở lại tại một thành trong nước đó. Nhà ông giàu lớn của báu vô lượng, các kho đụn, vàng, bạc, lưu ly, san-hô, hổ-phách, pha lê, châu ngọc v.v… thảy đều đầy tràn; tôi tớ, thần tá, lại dân rất đông, voi, ngựa, xe cộ bò dê nhiều vô số. Cho vay thâu vào lời lãi khắp đến nước khác, khách thương buôn bán cũng rất đông nhiều.
“At this time the impoverished son wandered from village to village, passing through various lands and towns, till at last he came to the city where his father was residing.
Bấy giờ, gã nghèo kia dạo đến các tụ lạc, trải qua xóm làng, lần hồi đến nơi thành của người cha ở.
The father thought constantly of his son, but though he had been parted from him for over fifty years, he had never told anyone else about the matter. He merely pondered to himself, his heart filed with regret and longing. He thought to himself that he was old and decrepit. He had great wealth and possessions, gold silver and rare treasures that filled and overflowed from his storehouses, but he had no son, so that if one day he should die, the wealth and possessions would be scattered and lost, for there was no one to entrust them to. This was the reason he constantly thought so earnestly of his son. And he also had this thought: If I could find my son and entrust my wealth and possessions to him, then I could feel contented and easy in mind and would have no more worries.
Người cha hằng nhớ con, cùng con biệt ly hơn năm mươi năm mà ông vẫn chưa từng đối với người nói việc như thế, chỉ tự suy nghĩ già nua và có nhiều của cải, vàng bạc, trân báu, kho đụn tràn đầy, không có con cái, một mai mà chết mất thì của cải tản thất không người giao phó. Cho nên ân cần nhớ luôn đến con. Ông lại nghĩ: Nếu ta gặp được con ủy phó của cải, thản nhiên khoái lạc không còn sầu lo.
“World-Honored One, at that time the impoverished son drifted from one kind of employment to another until he came by chance to his father’s house. He stood by the side of the gate, gazing far off at his father, who was seated on a lion throne, his legs supported by a jeweled footrest, while Brahmans, noblemen, and householders, uniformly deferential, and surrounded him. Festoons of pearls worth thousands or tens of thousands adorned his body, and clerks, grooms and menservants holding white fly whisks stood in attendance to left and right. A jeweled canopy covered him, with flowered banners hanging from it, perfumed water had been sprinkled over the ground, heaps of rare flowers were scatted about, and precious objects were ranged here and there, brought out, put away, handed over and received. Such were the many different types of adornments, the emblems of prerogative and marks of distinction.
- Thưa Thế-Tôn! Bấy giờ gã cùng tử làm thuê làm mướn lần hồi tình cờ đến nhà người cha bèn đứng lại bên cửa, xa thấy cha ngồi giường sư tử, ghế báu đỡ chân, các hàng Bà-la-môn, Sát-đế-lợi, Cư-sĩ đều cung kính bao quanh. Trên thân ông đó dùng chuổi ngọc chân châu giá trị nghìn vạn để trang nghiêm, kẻ lại dân tôi tớ tay cầm phất trần trắng đứng hầu hai bên. Màn báu che trên, những phan đẹp thòng xuống, nước thơm rưới đất, rải các thứ danh hoa, các vật báu chưng bày, phát ra, thâu vào, lấy, cho v.v… có các sự nghiêm sức dường ấy, uy đức rất tôn trọng.
“When the impoverished son saw how great was his father’s power and authority, he was filled with fear and awe and regretted he had ever come to such a place. Secretly he thought to himself: This must be some king, or one who is equal to a king. This is not the sort of place where I can hire out my labor and gain a living.
Gã cùng tử thấy cha có thế lực lớn liền sanh lòng lo sợ, hối hận về việc đến nhà này, nó thầm nghĩ rằng: “Ông này chắc là vua, hoặc là bậc đồng vua, chẳng phải là chỗ của ta làm thuê mướn được tiền vật.
It would be better to go to some poor village where, if I work hard, I will find a place and can easily earn food and clothing. If I stay here for long, I may be seized and pressed into service! Having thought in this way, he raced from the spot.
Chẳng bằng ta qua đến xóm nghèo có chỗ cho ta ra sức dễ được đồ mặc vật ăn, nếu như ta đứng lâu ở đây hoặc rồi họ sẽ bức ngặt ép sai ta làm”. Gã nghĩ như thế rồi, liền chạy mau đi thẳng.
At that time the rich old man, seated on his lion throne, spied his son and recognized him immediately. His heart was filled with great joy and at once he thought: Now I have someone to entrust my storehouses of wealth and possessions to! My thoughts have constantly been with this son of mine but I had no way of seeing him. Now suddenly he had appeared of himself, which is exactly what I would have wished. Though I am old and decrepit, I still care what becomes of my belongings.
“Thereupon he dispatched a bystander to go after the son as quickly as possible and bring him back.
- Khi đó, ông Trưởng-giả ngồi nơi tòa sư tử thấy con bèn nhớ biết, lòng rất vui mừng mà tự nghĩ rằng: ‘Của cải kho tàng của ta nay đã có người giao phó rồi, ta thường nghĩ nhớ đứa con này làm sao gặp được, nay bỗng nó tự đến rất vừa chỗ muốn của ta, ta dầu tuổi già có vẫn tham tiếc’. Ông liền sai người hầu cận đuổi gấp theo bắt lại.
At that time the messenger raced swiftly after the son and laid hold of him. The impoverished son, alarmed and fearful, cried out in an angry voice, ‘I have done nothing wrong! Why am I being seized?’ But the messenger held on to him more tightly than ever and forcibly dragged him back. At that time the son thought to himself, I have committed no crime and yet I am taken prisoner. Surely I am going to be put to death! He was more terrified than ever and sank to the ground, fainting with despair.
Lúc ấy, kẻ sứ giả chạy mau qua bắt, gã cùng tử kinh ngạc lớn tiếng kêu oan : “Tôi không hề xúc phạm, cớ sao lại bị bắt?” Kẻ sứ giả bắt đó càng gấp cưỡng dắt đem về. Khi đó gã cùng tử tự nghĩ không tội chi mà bị bắt bớ đây chắc định phải chết, lại càng sợ sệt mê ngất ngã xuống đất.
“The father, observing this from a distance, spoke to the messenger, saying, ‘I have no need of this man. Don’t force him to come here, but sprinkle cold water on his face so he will regain his senses. Then say nothing more to him!’
Người cha xa thấy vậy bèn nói với kẻ sứ giả rằng: “Không cần người đó, chớ cưỡng đem đến, lấy nước lạnh rưới trên mặt cho nó tỉnh lại đừng nói chi với nó”.
“Why did he do that? Because the father knew that his son was of humble outlook an ambition, and that his own rich and eminent position would be difficult for the son to accept. He knew very well that this was his son, but as a form of expedient means he refrained from saying to anyone, ‘this is my son.’ The messenger said to the son, “I am releasing you now. You may go anywhere you wish.’
Vì sao? Cha biết con mình chí ý hạ liệt, tự biết mình giàu sang làm khiếp sợ cho con. Biết chắc là con rồi mà dùng phương tiện chẳng nói với người khác biết là con mình. Kẻ sứ giả nói với gã cùng tử: “Nay ta thả ngươi đi đâu tùy ý”.
The impoverished son was delighted, having gained what he had not had before, and picked himself up from the ground and went off to the poor village in order to look for food and clothing.
Gã cùng tử vui mừng được điều chưa từng có, từ dưới đất đứng dậy, qua đến xóm nghèo để tìm cầu sự ăn mặc.
“At that time the rich man, hoping to entice his son back again, decided to employ an expedient means and send two men as secret messengers, men who were lean and haggard and had no imposing appearance. ‘Go seek out that poor man and approach him casually. Tell him you know a place where he can earn twice the regular wage. If he agrees to the arrangement, then bring him here and put him to work. If he asks what sort of work he will be put to, say that he will be employed to clear away excrement, and that the two of you will be working with him.’
“The two messengers then set out at once to find the poor man, and when they had done so, spoke to him as they had been instructed.
- Bấy giờ ông Trưởng-giả toan muốn dụ dẫn người con mà bày chước phương tiện, mật sai hai người, hình sắc tiều tụy không có oai đức: ‘Hai người nên qua xóm kia từ từ nói với gã cùng tử, nơi đây có chỗ làm trả giá gấp bội. Gã cùng tử nếu chịu thời dắt về đây khiến làm. Nếu nó có hỏi muốn sai làm gì? Thì nên nói với nó rằng: ‘Thuê người hốt phân, chúng ta hai người cũng cùng ngươi chung nhau làm.’ Khi đó hai người sứ liền tìm gã cùng tử, rồi thuật đủ việc như trên.
At that time the impoverished son asked for an advance on his wages and then went with the men to help clear away excrement. When the father saw his son, he pitied and wondered at him. Another day, when he was gazing out the window, he saw his son in the distance, his body thin and haggard, filthy with excrement, dirt, sweat and defilement. The father immediately took off his necklaces, his soft fine garments and his other adornments and put on clothes that were ragged and soiled. He smeared dirt on his body, took in his right hand a utensil for removing excrement, and assuming a gruff manner, spoke to the laborers, saying, ‘Keep at your work! You mustn’t be lazy!’ By employing this expedient means, he was able to approach his son.
- Bấy giờ gã cùng tử trước hỏi lấy giá cả liền đến hốt phân. Người cha thấy con, thương xót và quái lạ. Lại một ngày khác ông ở trong cửa sổ xa thấy con ốm o tiều tụy, phân đất bụi bặm dơ dáy không sạch. Ông liền cởi chuỗi ngọc, áo tốt mịn màng cùng đồ trang sức, lại mặc áo thô rách trỉn dơ, bụi đất lấm thân, tay mặt cầm đồ hốt phân, bộ dạng đáng nể sợ, bảo những người làm rằng: ‘Các ngươi phải siêng làm việc chớ nên lười nghỉ!’ Dùng phương tiện đó được đến gần người con.
“Later he spoke to his son again, saying, ‘Now then, young man! You must keep on at this work and not leave me anymore. I will increase your wages, and whatever you need in the way of utensils, rice, flour, salt, vinegar, and the like you should be in no worry about. I have an old servant I can lend you when you need him. You may set your mind at ease. I will be like a father to you, so have no more worries.
Lúc sau lại bảo con rằng: “Gã nam tử này! Ngươi thường làm ở đây đừng lại đi nơi khác, ta sẽ trả thêm giá cho ngươi; những đồ cần dùng như loại bồn, chậu, gạo, bột, muối, dấm, ngươi chớ tự nghi ngại. Cũng có kẻ tớ già hèn hạ, nếu cần ta cấp cho, nên phải an lòng, ta như cha của ngươi chớ có sầu lo”.
Why do I say this? Because I am well along in years, but you are still young and sturdy. When you are at work, you are never deceitful or lazy or speak angry or resentful words. You don’t seem to have any faults of that kind the way my other workers do. From now on, you will be like my own son.’ And the rich man proceeded to select a name and assign it to the man as though he were his child.
Vì sao? Vì ta tuổi tác già lớn mà ngươi thì trẻ mạnh, ngươi thường trong lúc làm việc không lòng dối khi trễ nải giận hờn nói lời thán oán, đều không thấy ngươi có các điều xấu đó như các người làm công khác. Từ ngày nay nhẫn sau như con đẻ của ta. Tức thời Trưởng-giả lại đặt tên cho cùng tử gọi đó là “con”.
“At this time the impoverished son, though he was delighted at such treatment, still thought of himself as a person of humble station who was in the employ of another. Therefore the rich man kept him clearing away excrement for the next twenty years. By the end of this time, the son felt that he was understood and trusted, and he could come and go at ease, but he continued to live in the same place as before.
Khi đó gã cùng tử, dầu mừng việc tình cờ đó song vẫn còn tự cho mình là khách, là người làm công hèn, vì cớ đó mà trong hai mươi năm thường sai hốt phân, sau đó lòng gã mới lần thể tin ra vào không ngại sợ, nhưng chỗ gã ở cũng vẫn nguyên chỗ cũ.
“World-Honored One, at that time the rich man fell ill and knew he would die before long. He spoke to his impoverished son, saying, “I now have great quantities of gold, silver, and rare treasures that fill and overflow from my storehouses. You are to take complete charge of the amounts I have and of what is to be handed out and gathered in. This is what I have in mind, and I want you to carry out my wishes.
- Thế-Tôn! Bấy giờ Trưởng-giả có bệnh, tự biết mình không bao lâu sẽ chết mới bảo cùng tử rằng: “Ta nay rất nhiều vàng bạc, trân, báu, kho đụn tràn đầy, trong đó nhiều ít chỗ đáng xài dùng ngươi phải biết hết đó. Lòng ta như thế, ngươi nên thể theo ý ta.
Why is this? Because from now on, you and I will not behave as two different persons. So you must keep your wits about you and see that there are no mistakes or losses.’ At that time the impoverished son, having received these instructions, took over the surveillance of all the goods, and gold, silver and rare treasures, and the various storehouses, but never thought of appropriated for himself so much as the cost of a single meal. He continued to live where he had before, unable to cease thinking of himself as mean and lowly.
Vì sao? Nay ta cùng ngươi bèn là không khác, nên gắng dụng tâm chớ để sót mất” .Khi ấy cùng tử liền nhận lời bảo lãnh biết các của vật, vàng, bạc, trân, báu và các kho tàng, mà trọn không có ý mong lấy của đáng chừng bữa ăn, chỗ của gã ở vẫn tại chỗ cũ, tâm chí hạ liệt cũng chưa bỏ được.
“After some time had passed, the farther perceived that his son was bit by bit becoming more self-assured and magnanimous in outlook, that he was determined to accomplish great things and despised his former low opinion of himself. Realizing that his own end was approaching, he ordered his son to arrange a meeting with his relatives and the king of the country, the high ministers, and the noblemen and householders. When they were all gathered together, he proceeded to make this announcement: “Gentlemen, you should know that this is my son, who was born to me. In such-and-such a city he abandoned me and ran away, and for over fifty years he wandered about suffering hardship. His original name is such-and-such, and my name is such-and-such. In the past, when I was still living in my native city, I worried about him and so I set out in search of him. Sometime after, I suddenly chanced to meet up with him. This is the truth my son, and I will in truth am his father. Now everything that belongs to me, all my wealth and possessions, shall belong entirely to this son of mine. Matters of outlay and income that have occurred in the past this son of mine is familiar with.”
- Lại trải qua ít lâu sau, cha biết ý chí con lần đã thông thái trọn nên chí lớn, tự chê tâm ngày trước. Đến giờ sắp chết, ông gọi người con đến và hội cả thân tộc, quốc-vương, quan đại-thần, dòng sát-lợi, hàng cư-sĩ, khi đã nhóm xong, ông liền tự tuyên rằng: “Các ngài nên rõ, người này là con ta, của ta sanh ra, ngày trước trong thành nọ, bỏ ta trốn đi, nổi trôi khổ sở, hơn năm mươi năm, nó vốn tên ấy, còn ta tên ấy. Xưa ta ở tại thành này lòng lo lắng tìm kiếm, bỗng ở nơi đây gặp được nó. Nó thật là con ta, ta thật là cha nó. Nay ta có tất cả bao nhiêu của cải, đều là của con ta có, trước đây của cải cho ra thâu vào, con ta đây coi biết.”
“World-Honored One, when the impoverished son heard these words of his father, he was filled with great joy, having gained what he never had before, and he thought to himself, I originally had no mind to covet or seek such things. Yet now these stores of treasures have come of their own accord!
Thế-Tôn! Khi đó gả cùng tử nghe cha nói như thế, liền rất vui mừng được điều chưa từng có, mà nghĩ rằng: “Ta vốn không có lòng mong cầu, nay kho tàng báu này tự nhiên mà đến”.
“World-Honored One, this old man with his great riches is none other than the Thus Come One, and we are all like the Buddha’s sons. The Thus Come One constantly tells us that we are his sons.
- Thế-Tôn! Ông phú Trưởng-giả đó là đức Như-Lai, còn chúng con đều giống như con của Phật. Đức Như-Lai thường nói chúng con là con.
But because of the three sufferings, World-Honored One, in the midst of birth and death we undergo burning anxieties, delusions, and ignorance, delighting in and clinging to lesser doctrines. But today the World-Honored One causes us to ponder carefully, to cast aside such doctrines, the filth of frivolous debate. We were diligent and exerted ourselves in this matter until we had attained nirvana, which is like one day’s wages. And once we had attained it, our hearts were filled with great joy and we considered that this was enough. At once we said to ourselves, “Because we have been diligent and exerted ourselves with regard to the Buddhist Law, we have gained this breadth and wealth of understanding.”
Thưa Thế-Tôn! Chúng con vì ba món khổ (16) nên ở trong sanh tử chịu các sự đau đớn mê lầm không hiểu biết, ưa thích các pháp tiểu thừa. Ngày nay đức Thế-Tôn khiến chúng con suy nghĩ dọn trừ những phân dơ các pháp hý luận (17). Chúng con ở trong đó siêng gắng tinh tấn được đến Niết-bàn, cái giá một ngày. Đã được đây rồi lòng rất vui mừng tự cho là đủ, mà tự nói rằng: Ở trong pháp của Phật; do siêng năng tinh tấn nên chỗ được rộng nhiều.
“But the World-Honored One, knowing from past times how our minds cling to unworthy desires and delight in lesser doctrines, pardoned us and let us be, not trying to explain to us by saying: You will come to possess the insight of the Thus Come One, your portion of the store of treasures!’
Nhưng đức Thế-Tôn trước biết chúng con lòng ưa muốn sự hèn tệ, ham nơi pháp tiểu thừa, chúng con bèn bị Phật buông bỏ chẳng vì phân biệt rằng: Các ông sẽ có phần bảo tàng tri kiến của Như-Lai.
Instead the World-Honored One employed the power of expedient means, preaching to us the wisdom of the Thus Come One in such a way that we might heed the Buddha and attain nirvana, which is only day’s wages. And because we considered this to be a great gain, we had no wish to pursue the Great Vehicle. In addition, though we expounded and set forth the Buddha wisdom for the sake of the Bodhisattvas, we ourselves did not aspire to attain it.
Đức Thế-Tôn dùng sức phương tiện nói bày trí huệ của Như-Lai. Chúng con theo Phật được giá Niết-bàn một ngày, cho là nhiều rồi, đối với pháp Đại-thừa này không có chí cầu. Chúng con lại nhân trí huệ của Phật, vì các vị Bồ-Tát mà chỉ bày diễn nói, nhưng chính tự mình lại không có chí muốn nơi pháp đó.
Why do I say this? Because the Buddha, knowing that our minds delight in lesser doctrines, employed the power of expedient means to preach in a way that was appropriate for us. So we did not know that we were in truth the sons of the Buddha. But now at least we know it. With regard to the Buddha wisdom, the World-Honored One is never begrudging.
Vì sao? Đức Phật biết chúng con ưa nơi pháp tiểu thừa, nên dùng sức phương tiện thuận theo chúng con mà nói pháp, chúng con không tự biết thật là Phật tử. Ngày nay chúng con mới biết đức Thế-Tôn ở nơi trí huệ của Phật không có lẫn tiếc.
Why do I say this? From times past we have in truth been the sons of the Buddha, but we delighted in nothing but lesser doctrines. If we had the kind of mind that delighted in great ones, than the Buddha would have preached the Law of the Great Vehicle for us. Now in this sutra the Buddha expounds only the one vehicle. And in the past, when in the presence of the bodhisattvas he disparaged the voice-hearers as those who delight in a lesser doctrine.
Vì sao? Chúng con từ xưa đến nay thật là Phật tử mà chỉ ưa nơi pháp tiểu thừa, nếu chúng con có tâm ham Đại-thừa, thời Phật vì chúng con mà nói pháp Đại-thừa. Ở trong kinh này chỉ nói pháp nhứt thừa. Lúc xưa đức Phật ở trước Bồ-Tát chê trách Thanh-văn ham pháp tiểu thừa.
The Buddha was in fact employing the Great Vehicle to teach and convert us. Therefore we say that, though originally we had no mind to covet or seek such a thing, now the great treasure of the Dharma King has come to us of its own accord. It is something that the sons of the Buddha have a right to acquire, and now they have acquired all of it.”
Nhưng đức Phật thực dùng Đại-thừa để giáo hóa, vì thế nên chúng con nói vốn không có lòng mong cầu mà nay báu lớn của đấng Pháp-vương tự nhiên đến, như chỗ nên được của Phật tử đều đã được có.
At that time, Mahakashyapa, wishing to state his meaning once more, spoke in verse form, saying:
Bấy giờ ngài Ma-ha Ca-Diếp muốn tuyên lại nghĩa trên mà nói kệ rằng:
We today have heard
the Buddha’s voice teaching
and we dance for joy,
having gained what we never had before.
The Buddha declares that the voice-hearers
will be able to attain Buddhahood.
This cluster of unsurpassed jewels
has come to us unsought.
It is like the case of a boy who.
When still young without understanding,
abandoned his father and ran away,
going far off to another land,
drifting from one country to another
for over fifty years,
his father, distressed in thought,
searched for him in every direction
till, worn out with searching,
he halted in a certain city.
There he built a dwelling
where he could indulge the five desires.
His house was large and costly,
with quantities of gold, silver,
seashell, agate,
pearls, lapis lazuli,
elephants, horses, oxen goats,
palanquins, and carriages,
fields for farming, menservants, grooms,
and other people in great number.
He engaged in profitable ventures
at home and in all the lands around,
and had merchants and traveling vendors
stationed everywhere.
Thousands, ten thousands, millions
surrounded him and paid reverence;
he enjoyed the constant favor
and consideration of the ruler.
The officials and power clans
all joined in paying him honor,
and those who for one reason or another
flocked about him were many.
Such was his vast wealth,
the great power and influence he possessed.
But as he grew old an decrepit
he recalled his son with greater distress than ever,
day and night thinking of nothing else:
“Now the time of my death draws hear.
Over fifty years have passed
since that foolish boy abandoned me.
My storehouses full of goods-
what will become of them?”
- Chúng con ngày hôm nay
Nghe âm giáo của Phật
Lòng hớn hở mừng rỡ
Được pháp chưa từng có.
Phật nói hàng Thanh-văn
Sẽ được thành quả Phật
Đống châu báu vô thượng
Chẳng cầu tự nhiên được.
Ví như gã đồng tử
Thơ bé không hiểu biết
Bỏ cha trốn chạy đi
Đến cõi nước xa khác
Nổi trôi khắp nước ngoài
Hơn năm mươi năm dài
Cha gã lòng buồn nhớ
Kiếm tìm khắp bốn phương
Kiếm tìm đó đã mỏi
Liền ở lại một thành
Xây dựng nên nhà cửa
Năm món dục tự vui.
Nhà ông giàu có lớn
Nhiều những kho vàng, bạc
Xa-cừ, ngọc mã-não
Trân châu, ngọc lưu ly
Voi ngựa cùng trâu dê
Kiệu, cán đủ xe cộ
Ruộng đất và tôi tớ
Nhân dân rất đông nhiều
Xuất nhập thâu lời lãi
Bèn khắp đến nước khác
Khách thương người buôn bán
Không xứ nào không có,
Nghìn muôn ức chúng hội
Vây quanh cung kính ông,
Thường được bậc vua chúa
Mến yêu nhớ tưởng đến,
Các quan, hạng hào tộc
Đều cũng đồng tôn trọng
Vì có các sự duyên
Người tới lui rất đông,
Giàu mạnh như thế đó
Có thế lực rất lớn
Mà tuổi đã già nua
Lại càng buồn nhớ con
Ngày đêm luống suy nghĩ
Giờ chết toan sắp đến
Con thơ dại bỏ ta
Hơn năm mươi năm tròn,
Các của vật kho tàng
Sẽ phải làm thế nào?
At this time the impoverished son
was searching for food and clothing,
going from village to village,
from country to country,
sometimes finding something,
other times finding nothing,
starving and emaciated,
his body broken out in sores and ring worm.
As he moved from place to place
he arrived in time at the city where his father lived,
shifting from one job to another
until he came to his father’s house.
At that time the rich man
had spread a large jeweled canopy
inside his gate
and was seated on a lion throne,
surrounded by his dependents
and various attendants and guards.
Some were counting out
gold, silver, and precious objects,
or recording in ledgers
the outlay and income of wealth.
The impoverished son, observing
how eminent and distinguished His father was,
supposed he must be the king of a country
or the equal of a king.
Alarmed and full of wonder,
he asked himself why he had come here.
Secretly he thought to himself,
if I linger here for long
I will perhaps be seized
and pressed into service!
Once this thought had occurred to him,
he raced from the spot,
and inquiring where there was a poor village,
went there in hopes of gaining employment.
- Bấy giờ gã cùng tử
Đi tìm cầu ăn mặc
Ấp này đến ấp khác
Nước này sang nước nọ,
Hoặc có khi được của
Hoặc có khi không được,
Đói thiếu hình gầy gò
Thân thể sanh ghẻ lác.
Lần lựa đi trải qua
Đến thành cha gã ở
Xoay vần làm thuê mướn
Bèn đến trước nhà cha.
Lúc ấy ông Trưởng-giả
Đang ở trong nhà ông
Giăng màn châu báu lớn
Ngồi tòa sư-tử cao
Hàng quyến thuộc vây quanh
Đông người đứng hầu hạ,
Hoặc có người tính toán
Vàng, bạc, cùng vật báu
Của cải ra hoặc vào
Biên chép ghi giấy tờ.
Gã cùng tử thấy cha
Quá mạnh giàu tôn nghiêm
Cho là vị quốc-vương
Hoặc là đồng bậc vua,
Kinh sợ tự trách thầm
Tại sao lại đến đây?
Lại thầm tự nghĩ rằng:
Nếu ta đứng đây lâu
Hoặc sẽ bị bức ngặt
Ép buộc sai khiến làm.
Suy nghĩ thế đó rồi
Rảo chạy mà đi thẳng
Hỏi thăm xóm nghèo nàn
Muốn qua làm thuê mướn.
The rich man at the time,
seated on his lion throne,
was his son in the distance
and silently recognized who he was.
Immediately he instructed a messenger
to hurry after him and bring him back.
The impoverished son, crying out in terror,
sank to the ground in distress.
“This man has seized me
and is surely going to put me to death!
To think that my search for food and clothing
should bring me to this!”
The rich man knew that his son
was ignorant and self-abasing.
“He will never believe my words,
will never believe I am his father.”
So he employed an expedient means,
sending some other men to the son,
a one-eyed man, another puny and uncouth,
completely lacking in imposing appearance,
saying, “Speak to him
and tell him I will employ him
to remove excrement and filth,
and will pay him twice the regular wage.”
When the impoverished son heard this
he was delighted and came with the messengers
and worked to clear away excrement and filth
and clean the rooms of the house.
From the window the rich man
would constantly observe his son,
thinking how his son was ignorant and self-abasing
and delighted in such menial labor.
At such times the rich man
would put on dirty ragged clothing,
take in hand a utensil for removing excrement
and go to where his son was,
using this expedient means to approach him,
encouraging him to work diligently.
“I have increased your wages
and given you oil to rub on your feet.
I will see that you have plenty to eat and drink,
mats and bedding that are thick and warm.”
At times he would speak severely:
“You must work hard!”
Or again he will say in a gentle voice,
“You are like a son to me.”
- Lúc bấy giờ Trưởng-giả
Ngồi trên tòa sư-tử
Xa trông thấy con mình
Thầm lặng mà ghi nhớ,
Ông liền bảo kẻ sứ
Đuổi theo bắt đem về.
Gã cùng tử sợ kêu
Mê ngất ngã trên đất
Người này theo bắt tôi
Chắc sẽ bị giết chết
Cần gì đồ ăn mặc
Khiến tôi đến thế này!
Trưởng-giả biết con mình
Ngu dại lòng hẹp hèn
Chẳng chịu tin lời ta
Chẳng tin ta là cha
Ông liền dùng phương tiện
Lại sai hai người khác
Mắt chột, thân lùn xấu
Hạng không có oai đức!
Các người nên bảo nó
Rằng ta sẽ thuê nó
Hốt dọn các phân nhơ
Trả giá bội cho nó.
Gã cùng tử nghe rồi
Vui mừng theo sứ về
Vì dọn các phân nhơ
Sạch sẽ các phòng nhà
Trưởng-giả trong cửa sổ
Thường ngó thấy con mình
Nghĩ con mình ngu dại
Ưa thích làm việc hèn.
Lúc đó ông Trưởng-giả
Mặc y phục cũ rách
Tay cầm đồ hốt phân
Qua đến chỗ con làm
Phương tiện lần gần gũi
Bảo rằng: rán siêng làm!
Đã thêm giá cho ngươi
Và cho dầu thoa chân
Đồ ăn uống đầy đủ
Thêm đệm chiếu đầy ấm
Cặn kẽ nói thế này:
Ngươi nên siêng làm việc!
Rồi lại dịu dàng bảo
Như con thật của ta.
The rich man, being wise,
gradually permitted his son to come and go in the house.
After twenty years had passed,
he put him in charge of household affairs,
showing him his gold, silver,
pearls, crystal,
and the other things that were handed out or gathered in,
so that he would understand all about them,
though the son continued to live outside the gate,
sleeping in a hut of grass,
for he looked upon himself as poor,
thinking, “None of these things are mine.”
The father knew that his son’s outlook
was gradually becoming broader and more magnanimous,
and wishing to hand over his wealth and goods,
he called together his relatives,
the king of the country and the high ministers,
the noblemen and householders.
In the presence of this great assembly
he declared, “This is my son
who abandoned me and wandered abroad
for a period of fifty years.
Since I found him again,
twenty years have gone by.
Long ago, in such-and-such a city,
when I lost my son,
I traveled all around searching for him
until eventually I came here.
All that I possess,
my house and people,
I hand over entirely to him
so he may do with them as he wishes.”
The son thought now in the past he had been poor,
humble and self-abasing in outlook,
but now he had received from his father
this huge bequest of rare treasures,
along with the father’s house
and all his wealth and goods.
He was filled with great joy,
having gained what he never had before.
- Ông Trưởng-giả có trí
Lần lần cho ra vào
Trải qua hai mươi năm
Coi sóc việc trong nhà,
Chỉ cho biết vàng, bạc,
Ngọc trân châu, pha-lê
Các vật ra hoặc vào
Đều khiến gã biết rõ.
Gã vẫn ở ngoài cửa
Nương náu nơi am tranh
Tự nghĩ phận nghèo nàn
Ta không có vật đó.
Cha biết lòng con mình
Lần lần đã rộng lớn
Muốn giao tài vật cho
Liền nhóm cả thân tộc
Quốc vương các đại thần
Hàng sát-lợi, cư-sĩ
Rồi ở trong chúng này
Tuyên nói chính con ta
Bỏ ta đi nước khác
Trải hơn năm mươi năm,
Từ gặp con đến nay
Đã hai mươi năm rồi
Ngày trước ở thành kia
Mà mất đứa con này
Ta đi tìm khắp nơi
Bèn đến ngụ nơi đây
Phàm của cải ta có
Nhà cửa cùng nhân dân
Thảy đều phó cho nó
Mặc tình nó tiêu dùng.
Người con nhớ xưa nghèo
Chí ý rất kém hèn
Nay ở nơi cha mình
Được quá nhiều châu báu
Và cùng với nhà cửa
Gồm tất cả tài vật,
Lòng rất đỗi vui mừng
Được điều chưa từng có.
The Buddha too is like this.
He knows our fondness for the petty,
and so he never told us,
“You can attain Buddhahood.”
Instead he explained to us
how we could become free of outflows,
carry out the Lesser Vehicle
and be voice-hearer disciples.
Then the Buddha commanded us
to preach the supreme way
and explain that those who practice this
will be able to attain Buddhahood.
We received the Buddha’s teaching
and for the sake of the great bodhisattvas
made use of causes and conditions,
various similes and parables,
a variety of words and phrases,
to preach the unsurpassed way.
When the sons of the Buddha
heard the Law through us,
day and night they pondered,
diligently and with effort practicing it.
At that time the Buddha
bestowed prophecies on them, saying,
“In a future existence
you will be able to attain Buddhahood.”
The various Buddhas
in their Law of the secret storehouse
set forth the true facts
for the sake of Bodhisattvas alone;
it is not for our sake
that they expound the true essentials.
The case is like that of the impoverished son
who was able to approach his father.
Though he knew of his father’s possessions,
at heart he had no longing to appropriate them.
Thus, although we preached
the treasure storehouse of the Law of the Buddha,
we did not seek to attain it ourselves,
and in this way our case is similar.
- Đức Phật cũng như thế
Biết con ưa tiểu thừa
Nên chưa từng nói rằng
Các ngươi sẽ thành Phật
Mà chỉ nói chúng con
Được có đức vô lậu
Trọn nên quả tiểu thừa
Hàng Thanh-văn đệ tử
Đức Phật bảo chúng con
Nói đạo pháp tối thượng
Người tu tập pháp này
Sẽ được thành Phật quả
Chúng con vâng lời Phật
Vì các Bồ-Tát lớn
Dùng các món nhân duyên
Cùng các món thí dụ
Bao nhiêu lời lẽ hay
Để nói đạo vô thượng.
Các hàng Phật tử thảy
Từ nơi con nghe pháp
Ngày đêm thường suy gẫm
Tinh tấn siêng tu tập.
Bấy giờ các đức Phật
Liền thọ ký cho kia:
Các ông ở đời sau
Sẽ được thành Phật đạo.
Pháp mầu rất bí tàng
Của tất cả các Phật
Chỉ để vì Bồ-Tát
Mà dạy việc thật đó,
Nhưng chẳng vì chúng con
Nói pháp chân yếu này
Như gã cùng tử kia
Được gần bên người cha
Dầu lãnh biết các vật
Nhưng lòng chẳng mong cầu,
Chúng con dầu diễn nói
Tạng pháp báu của Phật
Tự mình không chí nguyện
Cũng lại như thế đó.
We sought to wipe out what was within ourselves,
believing that was sufficient.
We understood only this one concern
and knew nothing of other matters.
Though we might hear
or purifying the Buddha lands,
of teaching and converting living beings,
we took no delight in such things.
Why is this?
Because all phenomena
are uniformly empty, tranquil,
without birth, without extinction,
without bigness, without smallness,
without outflows, without action.
And when one ponders in this way,
one can feel no delight or joy.
Through the long night,
with regard to the Buddha wisdom
we were without greed, without attachment,
without any desire to possess it.
We believed that with regard to the Law
we possessed the ultimate.
Through the long night
we practiced the Law of emptiness,
gaining release from the threefold world
and its burden of suffering and care.
We dwelt in our final existence,
in the nirvana of remainder.
Through the teaching and conversion of the Buddha
we gained a way that was not vain,
and in doing so we repaid
the debt we owed to the Buddha’s kindness.
Although for the sake
of the Buddha’s sons
we preached the Law of the Bodhisattva,
urging them to seek the Buddha way,
yet we ourselves
never aspired to that Law.
We were thus abandoned by our guide and teacher
because he had observed what was in our minds.
From the first he never encouraged us
or spoke to us of true benefit.
He was like the rich man
who knew that his son’s ambitions were lowly
and who used the power of expedient means
to soften and mold his son’s mind
so that later he could entrust to him
all his wealth and treasure.
The Buddha is like this,
resorting to a rare course of action.
Knowing that some have a fondness for the petty,
he uses the power of expedient means
to mold and temper their minds,
and only then teaches them the great wisdom.
Today we have gained
what we never had before;
what we previously never hoped for
has now come to us of itself.
We are like the impoverished son
who gained immeasurable treasure.
- Chúng con diệt bề trong (18)
Tự cho là đã đủ
Chỉ xong được việc này
Lại không biết việc khác.
Chúng con dầu có nghe
Pháp tịnh cõi nước Phật
Cùng giáo hóa chúng sanh
Đều không lòng ưa vui.
Như thế là vì sao?
Vì tất cả các pháp
Thảy đều là không lặng
Không sanh cũng không diệt
Không lớn cũng không nhỏ
Vô lậu và vô vi,
Suy nghĩ thế đó rồi
Chẳng sanh lòng ưa muốn.
Chúng con đã từ lâu
Đối với trí huệ Phật
Không tham không ưa thích
Không lại có chí nguyện,
Mà đối với pháp mình
Cho đó là rốt ráo.
Chúng con từ lâu nay
Chuyên tu tập pháp không
Được thoát khỏi hoạn nạn
Khổ não của ba cõi
Trụ trong thân rốt sau
Hữu dư y Niết-bàn (19)
Đức Phật dạy bảo ra
Chứng được đạo chẳng luống
Thời là đã có thể
Báo được ơn của Phật.
Chúng con dầu lại vì
Các hàng Phật tử thảy
Tuyên nói pháp Bồ-Tát
Để cầu chứng Phật đạo
Mà mình đối pháp đó
Trọn không lòng ham muốn
Đấng Đạo-Sư buông bỏ
Vì xem biết lòng con
Ban đầu không khuyên gắng
Nói những lợi có thực
Như ông Trưởng-giả giàu
Biết con chí kém hèn
Bèn dùng sức phương tiện
Để hoà phục tâm con
Vậy sau mới giao phó
Tất cả tài vật báu
Đức Phật cũng thế đó
Hiện ra việc ít có
Biết con ưa tiểu thừa
Bèn dùng sức phương tiện
Điều phục tâm của con
Rồi mới dạy trí lớn.
Chúng con ngày hôm nay
Được pháp chưa từng có
Chẳng phải chỗ trước mong
Mà nay tự nhiên được
Như gã cùng tử kia
Được vô lượng của báu
World-Honored One, now
we have gained the way, gained its fruit;
through the Law of no outflows
we have gained the undefiled eye.
Through the long night
we observed the pure precepts of the Buddha
and today for the first time
we have gained the fruit, the recompense.
In the Law of the Dharma King
we have long carried out brahma practices;
now we obtain the state of no outflows,
the great unsurpassed fruit.
Now we have become
voice-hearers in truth,
for we will take the voice of the Buddha way
and cause it to be heard by all.
Now we have become
true arhats,
for everywhere among
the heavenly and human beings, devils and Brahmas
of the various worlds
we deserve to receive offerings.
The World-Honored One in his great mercy
makes use of a rare thing,
in pity and compassion teaching and converting,
bringing benefit to us.
In numberless millions of kalpas
who could ever repay him?
Though we offer him our hands and feet,
bow our heads in respectful obeisance,
and present all manners of offerings,
none of us could we pay him.
Though we lift him on the crown of our heads,
bear him on our two shoulders
for kalpas numerous as Ganges sands
reverence him with all our hearts;
though we come with delicate foods,
with countless jeweled robes,
with articles of bedding,
various kinds of potions and medicines;
with ox-head sandalwood
and all kinds of rare gems,
construct memorial towers
and spread the ground with jeweled robes;
though we were to do all this
by way of offering
for kalpas numerous as Ganges sands,
still we could not repay him.
The Buddhas possess rarely known,
immeasurable, boundless,
unimaginable great
transcendental powers.
Free of outflows, free of action,
these kings of the doctrines
for the sake of the humble and lowly
exercise patience in these matters;
to common mortals attached to appearances
they preach in accordance with what is appropriate.
With regard to the Law, the Buddhas
are able to exercise complete freedom.
They understand the various desires and joys
of living beings,
as well as their aims and abilities,
and can adjust to what they are capable of,
employing innumerable similes
to expound the Law for them.
Utilizing the good roots
laid down by living beings in previous existences,
distinguishing between those whose roots are mature
and those whose roots are not yet mature,
they exercise various calculation,
discriminations and perceptions,
and then take the one vehicle way and
in accordance with what is appropriate, preach it as three.
- Thế-Tôn! Chúng con nay
Được đạo và chứng quả
Ở nơi pháp vô lậu
Được tuệ nhãn thanh tịnh
Chúng con từ lâu nay
Gìn tịnh giới Phật chế
Mới ở ngày hôm nay
Được hưởng quả báo đó,
Trong pháp của Pháp-vương
Lâu tu-hành phạm hạnh
Ngày nay được vô lậu
Quả báo lớn vô thượng
Chúng con ngày hôm nay
Mới thật là Thanh-văn
Đem tiếng đạo của Phật
Cho tất cả đều nghe
Chúng con ngày hôm nay
Thật là A-la-hán
Ở nơi các thế gian
Trời, người và ma, phạm,
Khắp ở trong chúng đó
Đáng lãnh của cúng dường
Ơn lớn của Thế-Tôn
Đem việc ít có này
Thương xót dạy bảo cho
Làm lợi ích chúng con
Trải vô lượng ức kiếp
Ai có thể đền được.
Tay lẫn chân cung cấp
Đầu đảnh lễ cung kính
Tất cả đều cúng dường
Đều không thể đền được.
Hoặc dùng đầu đội Phật
Hai vai cùng cõng vác
Trong kiếp số hằng sa
Tận tâm mà cung kính,
Lại đem dưng đồ ngon
Y phục báu vô lượng
Và các thứ đồ nằm
Cùng các món thuốc thang
Gỗ ngưu-đầu chiên-đàn
Và các vật trân báu
Để dựng xây tháp miếu
Y báu lót trên đất
Như các việc trên đây
Đem dùng cúng dường Phật
Trải kiếp số hằng sa
Cũng không đền đáp được.
Các Phật thật ít có
Đấng vô lượng vô biên
Đến bất-khả tư-nghì
Đủ sức thần thông lớn,
Bậc vô lậu vô vi
Là vua của các Pháp
Hay vì kẻ hạ liệt
Nhẫn việc cao thượng đó,
Hiện lấy tướng phàm phu
Tùy cơ nghi dạy nói
Các Phật ở nơi pháp
Được sức rất tự tại
Biết các hàng chúng sanh
Có những điều ưa muốn
Và chí lực của nó
Theo sức nó kham nhiệm
Dùng vô lượng thí dụ
Mà vì chúng nói pháp
Tùy theo các chúng sanh
Trồng căn lành đời trước
Lại biết đã thành thục
Hay là chưa thành thục
Suy lường những điều đó
Phân biệt biết rõ rồi
Ở nơi đạo nhất thừa
Tùy cơ nghi nói ba.
THÍCH NGHĨA
(1 ) LẬU TẬN: Nhiễm tâm phiền-não đã hết sạch, đồng nghĩa với: ‘Vô Lậu’.
(2 ) Thân Phật sắc vàng tử-kim đủ 32 tướng tốt.
(3 ) Trí của Phật có 10 lực dụng:
1.Thị-xứ phi-xứ trí-lực
2. Nghiệp trí-lực
3.Thiền-định trí-lực
4.Căn-tính trí-lực
5.Nguyện-dục trí-lực
6. Giới trí-lực
7.Đạo-chí-xử trí-lực
8.Túc-mạng trí-lực
9.Thiên-nhãn trí-lực
10.Lậu-tận trí-lực
(4 ) BẤT CỘNG: Bồ-Tát cùng Thanh-văn Duyên-giác đều không có, riêng Phật là có 18 pháp này.
(5) BỔ-TÁT: ‘Bồ-Đề’: Giác; ‘tát đỏa’: Hữu-tình; nói tắt là Bồ-Tát, tức là bậc đã tự hay giác ngộ và có thể cứu độ giác ngộ loài hữu tình.
(6 ) Tức là Bà-la-môn.
(7 ) Tên của Ma-vương ở đầu cõi dục.
(8 ) NGŨ UẨN: Sắc uẩn, thọ uẩn, tưởng uẩn, hành uẩn, thức uẩn. Cũng gọi là ngũ ấm.
(9 ) NGŨ DỤC: 1. Tài (sắc), sắc, danh, thực (sự ăn), thùy (ngủ nghỉ). 2. Sắc, thanh, hương, vị, xúc.
(10) Bốn đức vô-sở-úy của Phật:
1. Nhất-thiết-trí vô-úy
2. Lậu-tận vô-úy
3. Thuyết-đạo vô-úy
4. Thuyết-khổ-tận-đạo vô-úy
(11) NĂM CĂN: Tín căn, tinh-tấn căn, niệm căn, định căn, tuệ căn.
NĂM LỰC: tín lực, tinh tấn lực, niệmlực, định lực, tuệ lực.
BẨY GIÁC CHI: Trạch pháp, niệm, tinh tấn, hỷ, khinh an, định,xả.
TÁM CHÁNH ĐẠO: chánh kiến, chánh tư duy, chánh ngữ, chánh nghiệp, chánh mạng, chánh niệm, chánh tinh tấn, chánh định.
(12) Súy: Cú tai mèo; Hiêu, Điêu, THỨU: Loài chim dữ, tiếng xấu. THƯỚC: Chim khách.
CƯU: Tu-hú. CÁP: Bồ câu. NGOAN-XÀ: Rắn độc. PHÚC-YẾT: Bò-cạp.
NGÔ ÂCÔNG: Rít. DO-DIÊN: Trùng, rận ở trong áo tơi. DỨU -LY: Chồn, cáo.
HỀ-THỬ: Giống chuột. KHƯƠNG-LƯƠNG: Bọ hung.
(13) Thiên-nhãn-minh, Túc-mạng-minh, Lậu-tận-minh.
(14) Thiên-nhãn-thông, thần-túc-thông, thiên-nhĩ-thông, tha-tâm-thông, túc-mạng-thông, lậu-tận-thông.
(15) TIN: lòng tin. GIẢI: Hiểu rõ.
(16) Khổ khổ, hoại khổ, hành khổ.
(17) Hý-LUẬN: Lời luận nói suông không sự thật, đồng nghĩa với hư vọng.
(18) Diệt lòng phiền-não: 1. Kiến sở đoạn 2. Tư sở đoạn.
(19) NIẾT-BÀN: Tịch tịnh; VIÊN TỊCH: nghĩa là vắng bặt. Còn vọng động phiền não là còn tạo nghiệp thọ báo sanh-tử. Dứt hẳn vọng động phiền não khỏi báo sanh tử yên lặng nhàn vui nên gọi Niết-bàn.
HỮU-DƯ Y: Thân người hiện còn thừa lại rốt sau cả.
SỰ TÍCH TẢ KINH THOÁT KHỒ
Nhà Đường, niên hiệu Long-Sóc năm thứ ba, xứ Trường-An, mẹ vợ ông Lưu-Công-Tín chết.
Không bao lâu cô họ Trần, vợ ông Tín, cũng bỗng chết, thần-hồn đi đến một ngục đá, thấy mẹ mình ở trong cửa đá thọ nhiều sự khổ.
Khóc bảo con gái rằng : “Mau vì mẹ tả một bộ kinh Pháp-Hoa ngõ hầu thoát khỏi tội này”. Nói vừa xong cửa đá liền khép lại.
Cô họ Trần sống lại, thuật chuyện gặp mẹ với chồng. Ông Tín nhờ ông Triệu-Sư-Tử tả kinh, ông Triệu bèn đem một bộ kinh Pháp-Hoa hiện đã thành tả rất tốt giao cho ông Tín sửa sang, mà bộ kinh đó vốn là của một người họ Phạm ra tiền mướn tả, mà ông Tín thâ chưa biết cũng tin là ông Triệu tả cho mình.
Không bao lâu, cô họ Trần lại nằm chiêm bao thấy mẹ đòi kinh, cô nói rằng đã tả xong rồi. Mẹ liền khóc rằng : “Mẹ chính vì bộ kinh đó mà càng bị khổ thêm. Bộ kinh đó vốn là nhà của họ Phạm tu phước, sao lại cướp làm công của mình?” Sau khi thức dậy, cô Trần và ông Tín đi hỏi thăm lại, thời quả thực họ Phạm ra hai trăm tả kinh mà chính là bộ trên đó.
Vợ chồng liền thuê người tả một bộ khác để cúng dường hồi hướng công đức cho mẹ.
Than ôi ! Công đức tả kinh hay ấn tống lớn biết là dường nào? Tội nặng bị khổ ở địa ngục nhờ người tả một bộ kinh Pháp-Hoa mà còn có đủ phước để thoát khổ huống nữa là mình tự ra công tiền ư!
Sources:
Tài liệu tham khảo: