Bài thơ cuối cùng – The Last Poem of Hoshin – Song ngữ
The Zen Master Hoshin lived in China many years. Then he returned to the northeastern part of Japan, where he taught his disciples. When he was getting very old, he told them a story he had heard in China. This is the story:
Thiền sư Hoshin sống ở Trung Hoa nhiều năm rồi trở về trụ ở miền đông bắc Nhật Bản, thu nhận đồ chúng. Khi đã rất cao tuổi, ngài kể cho các đệ tử của mình nghe một câu chuyện đã từng được nghe ở Trung Hoa. Chuyện kể như sau:
One year on the twenty-fifth of December, Tokufu, who was very old, said to his disciples: “I am not going to be alive next year so you fellows should treat me well this year.”
Vào ngày 25 tháng Chạp (khoảng năm 1091), thiền sư Đức Phổ bảo với các đệ tử của ngài rằng: ‘Thầy sẽ không sống được trong năm tới, nên các con hãy chăm sóc tốt cho thầy trong năm nay.’
The pupils thought he was joking, but since he was a great-hearted teacher each of them in turn treated him to a feast on succeeding days of the departing year.
“Đồ chúng đều nghĩ là ngài đang nói đùa, nhưng vì ngài là một bậc thầy hết lòng thương yêu đệ tử nên những ngày cuối năm đó họ luôn thay phiên nhau chăm sóc và chiêu đãi ngài.
On the eve of the New Year, Tokufu concluded: “You have been good to me. I shall leave tomorrow afternoon when the snow has stopped.”
“Cho đến đêm giao thừa, thiền sư Đức Phổ nói với các đệ tử: ‘Các con đã đối xử rất tốt với ta. Chiều mai, khi tuyết ngừng rơi ta sẽ giã biệt các con.’
The disciples laughed, thinking he was aging and talking nonsense since the night was clear and without snow. But at midnight snow began to fall, and the next day they did not find their teacher about. They went to the meditation hall. There he had passed on.
“Các đệ tử đều cười lớn, nghĩ rằng thầy đã già quá nên nói năng lẩm cẩm, bởi vì đêm ấy trời rất trong và không có tuyết! Nhưng đến nửa đêm thì tuyết bắt đầu rơi. Và ngày hôm sau thì không ai nhìn thấy thầy đâu cả. Họ chạy đến thiền đường. Ở đó, thiền sư đã viên tịch.”
Hoshin, who related this story, told his disciples: “It is not necessary for a Zen master to predict his passing, but if he really wishes to do so, he can.”
“Can you?” someone asked.
Sau khi kể xong câu chuyện, thiền sư Hoshin nói với các đệ tử: “Một vị thiền sư không cần thiết phải báo trước thời điểm viên tịch của mình, nhưng nếu ngài thực sự muốn làm điều đó thì có thể làm được.”
Một người trong số đồ chúng lên tiếng hỏi: “Thầy có thể làm vậy được không?”
“Yes,” answered Hoshin. “I will show you what I can do seven days from now.”
None of the disciples believed him, and most of them had even forgotten the conversation when Hoshin called them together.
Thiền sư Hoshin đáp: “Được! Bảy ngày nữa ta sẽ cho các con thấy điều ta có thể làm được.”
Không một đệ tử nào tin lời thầy! Thậm chí đến bảy ngày sau, khi ngài Hoshin cho gọi mọi người đến thì hầu hết bọn họ đều đã quên bẵng đi câu chuyện ấy!
“Seven days ago,” he remarked, “I said I was going to leave you. It is customary to write a farewell poem, but I am neither a poet nor a calligrapher. Let one of you inscribe my last words.”
Khi ấy, thiền sư Hoshin nói với các đệ tử: “Cách đây bảy ngày, ta có nói là sẽ giã biệt các con. Theo lệ thường thì ta phải viết một bài kệ thị tịch, nhưng ta chẳng biết làm thơ, cũng không viết chữ đẹp, vậy một người nào đó trong các con hãy ghi lại những lời cuối cùng của ta.”
His followers thought he was joking, but one of them started to write.
“Are you ready?” Hoshin asked.
“Yes sir,” replied the writer.
Then Hoshin dictated:
I came from brilliancy,
and return to brillancy.
What is this?
Mọi người đều nghĩ rằng ngài đang nói đùa. Tuy nhiên, một người trong bọn cũng chuẩn bị để viết.
Thiền sư Hoshin hỏi: “Con đã sẵn sàng chưa?”
Người cầm viết đáp: “Vâng, thưa thầy.”
Ngài Hoshin bắt đầu đọc:
Quang minh tịch chiếu hà sa,
Ta từ đó đến cũng về đó thôi.
Quang minh ấy thật là gì?
This line was one line short of the customary four, so the disciple said: “Master, we are one line short.”
Hoshin, with the roar of a conquering lion, shouted “Kaa!” and was gone.
Theo hình thức thông thường thì bài kệ này còn thiếu một câu, vì thế người đệ tử liền nói: “Bạch thầy, chúng ta còn thiếu một câu nữa.”
Ngài Hoshin hét lên như tiếng gầm của một con sư tử chinh phục muông thú: “Kaa!”
Rồi ngài viên tịch.
Sources:
Tài liệu tham khảo:
- https://jamiesonandsmith.wordpress.com/category/kate-davies/
- http://www.patheos.com/blogs/monkeymind/2007/03/on-zen-koans.html
- http://bhoffert.faculty.noctrl.edu/HST330/19.Koan.html
- http://thebuddhasface.blogspot.com/2011_06_01_archive.html
- http://gawker.com/zen-koans-explained-the-most-valuable-thing-in-the-wo-1650490107