104. Lá Rụng – Falling leaves – Song ngữ
Opening The Door Of Your Heart, And Other Buddhist Tales Of Happiness
Mở Rộng Cửa Tâm Mình
English: Ajahn Brahm
Việt ngữ: Chơn Quán Trần-ngọc Lợi
Compile: Lotus group
Chương 11: Suffering and letting go – Khổ đau và buông xả
- Falling leaves – Lá Rụng
Probably the hardest of deaths for us to accept is that
of a child. On many occasions I have had the honour
to conduct the funeral service for a small boy or girl,
someone not long set out on their experience of life. My task is
to help lead the distraught parents, and others as well,
beyond the torment of guilt and through the obsessive
demand for an answer to the question, ‘Why?’
I often relate the following parable, which was told to me
in Thailand many years ago.
Có lẽ cái chết mà chúng ta khó chấp nhận nhất là cái chết của trẻ con. Tôi có nhiều dịp cử hành tang lễ cho các em, trai cũng như gái, chưa biết mùi đời. Một trong những nhiệm vụ khác của tôi là khuyên giải thân nhân của các em để họ vơi phần nào u sầu và mặc cảm tội lỗi. Câu hỏi, “Tại sao là con, là cháu của tôi?” thường được đặt ra. Thay vì trả lời, tôi thường kể cho họ nghe câu chuyện mà tôi học được ở Thái nhiều năm về trước.
A simple forest monk was meditating alone in the jungle
in a hut made of thatch. Late one evening, there was a very
violent monsoon storm. The wind roared like jet aircraft and
heavy rain thrashed against his hut. As the night grew denser,
the storm grew more savage. First, branches could be heard
being ripped off the trees. Then whole trees were uprooted by
the force of the gale and came crashing to the ground with a
sound as loud as the thunder.
The monk soon realised that his grass hut was no protec-
tion. If a tree fell on top of his hut, or even a big branch, it
would break clean through the grass roof and crush him to
death. He didn’t sleep the whole night. Often during that
night, he would hear huge forest giants smash their way to
the ground and his heart would pound for a while.
In the hours before dawn, as so often happens, the storm
disappeared. At first light, the monk ventured outside his
grass hut to inspect the damage.
Có một sư ẩn tu trong thảo am nằm sâu trong rừng già. Một đêm nọ mưa giông kéo đến. Gió mùa rú ghê rợn, sấm sét nổ vang trời và mưa như thác đổ. Càng về khuya mưa càng dữ dội. Tiếng cành rơi cây ngã nghe phát rợn người. Nhà sư ngồi trong am mà tâm không an vì am tranh có gì là an toàn, có thể tróc nóc hay bị cây cành đè bẹp bất cứ lúc nào. Mưa giông chỉ nhẹ hột vào lúc canh tư và dứt hẳn lúc sắp rạng đông. Đợi cho thái dương ló dạng, sư mới giở liếp bước ra quan sát sự tình.
Many big branches, as well as two sizeable trees, had just missed his hut. He felt lucky to have survived. What suddenly took his attention, though, was not the many uprooted trees and fallen branches scattered on the ground, but the many leaves that now lay spread thickly on the forest floor.
Hai cây lớn trốc gốc. Một cây ngã cách am không đầy ba thước, thảo nào sư nghe một tiếng ầm long trời lở đất vào khoảng giữa khuya. Rủi mà may! Nhờ tàn cây này cản gió nên am sư còn đứng đó, dầu hơi xiêu vẹo và mái tranh có phần tả tơi. Cây kia nhỏ hơn và ngã xa hơn, trên mười thước. Cành khô và tươi rơi lỏng chỏng khắp mọi nơi. Lá rụng đầy rừng.
As he expected, most of the leaves lying dead on the
ground were old brown leaves, which had lived a full life.
Among the brown leaves were many yellow leaves. There
were even several green leaves. And some of those green
leaves were of such a fresh and rich green colour that he knew
they could have only unfurled from the bud a few hours
before. In that moment, the monk’s heart understood the
nature of death.
Sư bước nhẹ và chậm trên lớp lá ướt sũng nước mưa. Sư thấy đủ thứ lá rừng và đủ màu đủ sắc thiên nhiên: lớn, nhỏ, khô, ướt, nâu vàng đậm, vàng lợt, xanh đậm, xanh lợt và cả lá non mới nở nữa. Sư chợt hiểu bản chất của cái chết.
He wanted to test the truth of his insight so he gazed up to
the branches of the trees. Sure enough, most of the leaves still
left on the trees were young healthy green ones, in the prime
of their life. Yet, although many newborn green leaves lay
dead on the ground, old bent and curled up brown leaves still
clung on to the branches. The monk smiled; from that day on,
the death of a child would never disconcert him.
Để hiểu rõ hơn, sư nhìn lên cây và thấy là còn nhiều trên cành, nhưng hầu hết là lá xanh tươi và lá non. Dầu lá già vàng, khô rơi rụng nhiều nhưng không phải hết; trên cây vẫn còn chúng bám vào cành. Trên cành có nhiều lá non nhưng dưới đất cũng có với số lượng ít hơn. Bấy giờ sư biết tâm phân biệt của mình đã khiến mình nghĩ sai. Cơn mưa giông hồi hôm có lựa chọn cây nào, cành nào, hay lá nào để thải đâu. Cũng vậy, cái chết có thể xảy ra cho bất cứ ai, bất luận già trẻ, lớn, bé. Sư có thể mỉm cười và từ hôm ấy cái chết là cái chết và cái chết của em bé không hẳn là đáng buồn hay đáng trách hơn cái chết của ông lão.
When the storms of death blow through our families, they
usually take the old ones, the ‘mottled brown leaves’. They
also take many middle-aged ones, like the yellow leaves of a
tree. Young people die too, in the prime of their life, similar to
the green leaves. And sometimes death rips from dear life a
small number of young children, just as nature’s storms rip
off a small number of young shoots. This is the essential
nature of death in our communities, as it is the essential
nature of storms in a forest.
Tâm phân biệt của sư không hoàn toàn sai nếu so sánh trước sau hay nhiều ít. Lúc cơn bão (tử thần) tới, lá “Nâu lốm đốm” (người già bệnh hoạn) thường rơi rụng trước và nhiều nhất, rồi tới lá vàng (cao niên), lá xanh đậm (trung niên), lá non (thiếu niên) và lá mới đâm chồi (sơ sanh); lá mới đâm chồi thường ít nhất.
Biết vậy, chúng ta có thể tạm kết luận rằng bản chất của tử thần trong cộng đồng không khác mấy bản chất của cơn bão trong rừng già.
There is no one to blame and no one to lay guilt on for the
death of a child. This is the nature of things. Who can blame
the storm? And it helps us to answer the question of why
some children die. The answer is the very same reason why a
small number of young green leaves must fall in a storm.
Không cần phải trách cứ ai hoặc đặt trách nhiệm lên vai ai khi cái chết xảy đến, dầu là đến với trẻ con. Đó là bản chất của sự vật. Thử hỏi ai có thể trách móc cơn bão? Và câu chuyện giúp chúng ta trả lời câu hỏi tại sao trẻ con chết. Chúng cũng giống như lá non hay lá mới đâm chồi bị rơi rụng trong cơn bão tố.
Sources:
Tài liệu tham khảo:
- https://tienvnguyen.net/p147a888/chuong-11-
- https://www.bps.lk/olib/bp/bp619s_Brahm_Opening-The-Doors-Of-Your-Heart.pdf
- https://reknew.org/2019/02/podcast-is-death-an-inherent-part-of-life-and-nature/
- https://bigthink.com/surprising-science/physicists-outline-10-different-dimensions-and-how-youd-experience-them/